Choć świadomość społeczna dotycząca zawodu psychologa stale wzrasta, pewne kwestie wciąż pozostają dla uczestników terapii nie do końca zrozumiałe. Błędne rozumienie naszej roli i kompetencji nierzadko skutkuje rozczarowaniem wśród rodziców, poczuciem straconego czasu, a co najważniejsze pogłębieniem frustracji związanym z niemożnością poradzenia sobie z problemem. Dlatego w tym wpisie chciałabym skupić się na najczęstszych dylematach związanych z korzystaniem z usług zawodowych „pomagaczy”. Mając na uwadze poniższe wskazówki zaoszczędzicie czas, energię i pieniądze poszukując wsparcia dla swojej rodziny.
- Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra – kto mi pomoże?
Każdego z wymienionych specjalistów łączy fakt, iż w swojej pracy zajmują się pomaganiem, koncentrując się na jednostce i jej funkcjonowaniu psychicznym. W praktyce istnieją jednak istotne różnice między przedstawicielami wymienionych zawodów.
Tytuł psychologa uzyskują osoby, które ukończyły jednolite magisterskie studia psychologiczne. Wsparcie psychologa jest ważne zarówno na etapie procesu diagnostycznego, jak i później w czasie terapii. Do jego podstawowych kompetencji zaliczamy możliwość przeprowadzania specjalistycznych testów psychologicznych oraz umiejętność prowadzenia specjalistycznej diagnostyki psychologicznej. Tylko psycholog ma kompetencje do wydawania opinii psychologicznych, które niekiedy są niezbędne przy diagnozie np. zaburzeń zachowania (np. ADHD), specyficznych trudności w uczeniu się (np. dysortografia, dysleksja), czy zaburzeń emocjonalnych (lękowych). Warto jednak pamiętać, że w przypadku zaburzeń psychicznych psycholodzy nie mają możliwości postawienia konkretnej diagnozy, a jedynie wspierają proces diagnostyczny. Niemniej jednak, jeśli masz przypuszczenia, że Twoje dziecko boryka się np. z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, zaburzeniami zachowania, odżywiania, nastroju itp. warto na pierwszą konsultację udać się do psychologa, który zweryfikuje Twoje podejrzenia i w razie potrzeby pokieruje do odpowiedniego specjalisty.
Psychoterapeuta to osoba, która ukończyła lub jest w trakcie kursu psychoterapii. Wykonywanie zawodu psychoterapeuty nie jest jednoznaczne z ukończeniem studiów psychologicznych. Biorąc pod uwagę nieuregulowaną sytuację prawną psychoterapeutów w Polsce, zwracajcie uwagę na kwalifikacje osób do których zwracacie się o pomoc. Brak ustawy o zawodzie psychoterapeuty skutkuje tym, że obecnie każdy może otworzyć gabinet psychoterapeutyczny. Dlatego, aby nie zaszkodzić sobie lub swoim bliskim zachowajcie czujność. Psychoterapeuci w swojej pracy koncentrują się na konkretnych problemach (np. trudnościach w komunikacji, radzenie sobie ze stresem, stratą, nieprzyjemnymi emocjami, problemy w samoakceptacji itp.).
Natomiast tytuł psychiatry otrzymują osoby, które ukończyły studia medyczne i specjalizację z psychiatrii. Spośród opisywanych specjalistów tylko psychiatrzy mają możliwość stawiania diagnoz, wypisywania recept i udzielania wsparcia farmakologicznego.
- Terapia krótko czy długoterminowa – która forma jest skuteczniejsza?
Przede wszystkim pamiętaj, że długość trwania terapii jest zależna od natury problemu. Niekiedy wystarczy pojedyncza konsultacja, na której otrzymacie niezbędne wskazówki pomocne przy radzeniu sobie z problemem, a czasem potrzeba 10 spotkań by móc jasno stwierdzić, na czym polega trudność. Wielu psychologów często na pierwszym spotkaniu uzgadnia ze swoimi klientami długość, częstotliwość i liczbę spotkań. Jeżeli tego nie zrobią, zawsze możesz o to dopytać.
Warto pamiętać, że skuteczność terapii jest uzależniona od zaangażowaniem klienta w proces. Co to oznacza? Przede wszystkim to, że terapia to praca nad własnymi słabościami związana z dużym wysiłkiem emocjonalnym. Co więcej, kiedy klientem jest dziecko lub nastolatek sukces terapii zależy również od aktywnego udziału pozostałych członków rodziny, zwłaszcza opiekunów. Dlatego nie zdziwcie się jeśli psycholog zaprosi Was do aktywnego uczestnictwa w spotkania w ramach terapii rodzinnej, zaproponuje zadanie domowe lub udzieli wskazówki do zastosowania w domu w czasie między sesjami.
- Mam problem, chcę pomocy, ale terapia jest dla mnie za droga – co zrobić?
Dla wielu osób kwestie finansowe mają charakter kluczowy przy wyborze psychologa. Jeśli Twojej rodzinie potrzebna jest pomoc, a nie możesz pozwolić sobie na pełnopłatną terapię nie rezygnuj lecz szukaj. Zawsze możesz znaleźć ośrodki oferujące terapie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, lub zgłosić się do organizacji non-profit organizujących taką formę wsparcia. Niektóre z nich prowadzą również poradnie mailowe lub posiadają bezpłatne infolinie, dzięki którym możesz uzyskać pomoc zdalnie. Na swojej stronie będę regularnie umieszczała informacje na temat różnych organizacji świadczących nieodpłatną pomoc. Pamiętaj, że pomoc bezpłatna nie jest jednoznaczna z gorszą jakością. Jedynym ograniczeniem może być określona liczba spotkań, która może nie być wystarczająca dla całkowitego rozwiązania problemu oraz długi czas oczekiwania na pierwszą konsultację.
- Psycholog nie rozwiązał mojego problemu – co dalej?
Przede wszystkim musisz pamiętać, że psycholog zawsze towarzyszy w rozwiązywaniu Twoich problemów. TYLKO TY JESTEŚ SPECJALISTĄ OD SWOJEGO ŻYCIA i tylko Ty możesz pokonać trudności z którymi się borykasz. Rolą specjalisty jest opisanie i skonkretyzowanie problemów, które tak bardzo Ci ciążą, wyjaśnienie przyczyn i mechanizmów ich powstawania, przedstawienie skutków do których te trudności mogą doprowadzić i kierowanie procesem terapeutycznym. Niezadowolenie z pomocy zaoferowanej przez specjalistę może mieć wiele przyczyn, leżących zarówno po stronie psychologa jak i klienta. Zanim więc zaczniesz szukać pomocy gdzie indziej pamiętaj, że zawsze możesz porozmawiać z psychologiem na temat przebiegu terapii. Ważne jest bowiem, abyście byli zgodni co do tego, jaki jest cel waszych spotkań.
- Szukając wsparcia dla dziecka, zaproponowano pomoc dla mnie – skąd ten pomysł?
Takie doświadczenie bardzo często wywołuje wiele nieporozumień w kontaktach z psychologiem. Rodzice słysząc propozycję rozpoczęcia terapii rodzinnej, terapii dla par czy spotkań indywidualnych czują się urażeni. Warto jednak pamiętać, że skuteczne wspieranie dzieci i młodzieży wymaga podejścia systemowego, czyli zaangażowania całej rodziny w proces terapeutyczny. Taka propozycja ze strony specjalisty może być i na ogół jest dla większości rodziców sporym zaskoczeniem. Zawsze jednak możesz zapytać psychologa o powód i cel jaki mu przyświecał, kiedy wysuwał ten pomysł. Takie rozwiązania często bywają bardzo pomocne, dlatego zawsze warto wziąć je pod uwagę.
AS
