Mama Terapeutka: Rodzice często są zdezorientowani w obliczu problemów swoich dzieci i nie wiedzą, czy lepiej zgłosić się do prywatnego gabinetu psychologicznego, czy skorzystać z pomocy poradni psychologiczno-pedagogicznej. Co powinni wiedzieć żeby podjąć decyzję?
Anna Bochenek: Poradnia psychologiczno-pedagogiczna to placówka oświatowa, która oferuje bezpłatne wsparcie dla rodziców i ich dzieci oraz dla nauczycieli i wychowawców. Żeby skorzystać z pomocy, nie potrzeba żadnego skierowania – ani od lekarza, ani ze szkoły. Co więcej, nie mamy obowiązku szkoły czy przedszkola informować, że idziemy z dzieckiem do poradni. Zwykle warto jednak przekazać do szkoły lub przedszkola wyniki badań. Można zgłosić się do PPP nie tylko wtedy, gdy problem już występuje, ale także wtedy, kiedy chcemy zadbać o odpowiednią profilaktykę. Wsparcie doświadczonych psychologów, pedagogów oraz terapeutów jest bardzo cenne: znają oni specyfikę dziecięcego rozwoju i służą swoją wiedzą. Warto zapisać dziecko jak najszybciej po zauważeniu jakichś problemów, bo czasami na wizytę trzeba poczekać.
MT: Jak najczęściej wygląda sama procedura badania dzieci w poradniach psychologiczno-pedagogicznych?
AB: Każde dziecko najczęściej badane jest przez dwóch, niekiedy trzech specjalistów. Są to: psycholog i pedagog, i dodatkowo logopeda. Często prosi się również rodziców
o przeprowadzenie badań lekarskich, które wspomagają postawienie trafnej diagnozy. Na przykład po to, by wykluczyć wadę słuchu w przypadku malucha, który ma problem
z mówieniem lub wadę wzroku u dzieci mających trudności z czytaniem.
MT: A jak wygląda kwestia dokumentacji wydawanej przez poradnie i jaka jest różnica między tymi dokumentami, które wydawane są w poraniach publicznych, a tymi które możemy otrzymać w prywatnych gabinetach?
AB: PPP jest miejscem, w którym można uzyskać odpowiednie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych lub indywidualnego nauczania, których wydanie jest uzasadnione specjalnymi potrzebami rozwojowymi lub zdrowotnymi na każdym etapie rozwoju. Wydawane są również opinie, które umożliwiają nauczycielom lepsze zrozumienie dziecka i jego możliwości rozwojowych. Dokumenty wydawane przez PPP, które wymieniłam chwilę wcześniej, muszą być bezwzględnie respektowane w szkole, natomiast opinie wydawane przez gabinety prywatne nie zawsze są brane pod uwagę. Jednak wybór miejsca i formy pomocy zawsze należy do rodziców.
MT: Jakie formy pomocy oferują poradnie?
AB: Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana bezpośrednio dzieciom i młodzieży oraz rodzicom polega po pierwsze, na diagnozowaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia, gotowości szkolnej, przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych, specyficznych trudności w pisaniu, czytaniu i liczeniu, uczniów zdolnych – określeniu ich potencjału umysłowego i uzdolnień specjalnych oraz dzieci sprawiających trudności wychowawcze, wykazujących zaburzenia zachowania, zaburzenia o charakterze emocjonalnym i nerwicowym. Po drugie na prowadzeniu terapii dzieci i młodzieży oraz ich rodzin w formie: indywidualnych lub grupowych zajęć terapeutycznych dla dzieci i młodzieży, np. zajęcia socjoterapeutyczne, trening umiejętności społecznych, zajęcia metodą ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne, terapia pedagogiczna, terapia logopedyczna, biofeedback, etc., porad i konsultacji dla rodziców, terapii rodzin, grup wsparcia, warsztatów, np. warsztat umiejętności wychowawczych dla rodziców, czy podejmowania interwencji kryzysowych. Trzecim ważnym obszarem jest udzielanie pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery zawodowej. Po czwarte, pomoc PPP polega również na orzekaniu i opiniowaniu.
MT: Zatrzymajmy się chwilę przy tej ostatniej wskazanej przez Ciebie formie pomocy, ponieważ ona bardzo często interesuje rodziców, którzy oczekują wydania konkretnego dokumentu w sprawie ich dzieci. W jakich sprawach można uzyskać odpowiednie dokumenty w poradni?
AB: W poradniach działają Zespoły Orzekające, które wydają dokumenty w takich pięciu głównych obszarach. Pierwszym z nich jest orzekanie o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola. Drugim jest orzekanie o potrzebie nauczania indywidualnego dla uczniów, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. Trzecim jest orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, którzy wymagają stosowania specjalnej organizacji nauki oraz metod pracy. Czwartym jest wydawanie orzeczeń o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu głębokim. Piątym natomiast jest opiniowanie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dla dzieci niepełnosprawnych od momentu wykrycia do rozpoczęcia nauki w szkole. Warto również zaznaczyć, że poradnia ponadto opiniuje w sprawach zwolnień nauki z drugiego języka obcego uczniów z wadą słuchu,
z głęboką dysleksją rozwojową, ze sprzężonymi niepełnosprawnościami lub
z autyzmem, w sprawach przyznania indywidualnego programu lub toku nauki, w sprawach o przeniesienie ucznia do klasy programowo wyższej, oraz w sprawach dzieci z problemami zdrowotnymi przy wyborze szkoły lub zawodu. Myślę, że warto również nadmienić, iż w rozumieniu prawa oświatowego dziecko niepełnosprawne to: niesłyszące, słabo słyszące, niewidome, słabowidzące, niepełnosprawne ruchowo, upośledzone umysłowo, dziecko z autyzmem.
MT: Czy każda poradnia oferuje ten sam zakres działań pomocowych?
AB: Zasadniczo wszystkie poradnie obowiązuje jedno rozporządzenie MEN, ale w rzeczywistości pomoc ta wygląda bardzo różnie w poszczególnych poradniach. O specyfice pracy każdej poradni decyduje dyrektor. Spowodowane to jest wieloma czynnikami, w tym m.in. specyfiką środowiska, na terenie którego znajduje się dana poradnia, jego potrzebami, wielkością rejonu związaną z ilością podległych przedszkoli, szkół oraz ośrodków, a także kwalifikacjami pracowników poradni. Dlatego przed podjęciem decyzji gdzie skorzystać z pomocy warto sprawdzić, jakimi formami pomocy dysponuje rejonowa poradnia.
MT: Od którego roku życia dziecka można skorzystać z usług poradni?
AB: Poradnie pomagają dzieciom od chwili urodzenia i młodzieży na wszystkich etapach edukacyjnych (do matury lub ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej).
MT: Na ogół w dużych miastach funkcjonuje kilka poradni psychologiczno-pedagogicznych. Czy decydując się na skorzystanie z pomocy poradni można zgłosić się do dowolnej placówki?
AB: Poradnia udziela pomocy dzieciom i młodzieży, rodzicom i nauczycielom z przedszkoli, szkół lub placówek mających siedzibę na terenie działania poradni.
W przypadku dzieci nieuczęszczających do przedszkola, pomocy udziela poradnia właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
MT: Na zakończenie pytanie w drugą stronę – w przypadku jakich problemów naszych dzieci poradnia nie będzie pomocna?
AB: To trudne pytanie, gdyż nie znam specyfiki pracy wszystkich poradni. Na pewno w poradniach nie prowadzi się terapii par oraz terapii uzależnień. Nie uzyska też pomocy osoba dorosła, która przychodzi w swojej sprawie. Ponadto specjaliści z poradni nie rozwiążą problemów dziecka bez konsekwentnego i aktywnego współdziałania rodziny. W poradni, w której ja pracuję nie proponuje się terapii dla dzieci i młodzieży. Stąd pomysł na realizowanie tych zadań w gabinecie prywatnym.
MT: Bardzo dziękuję za te cenne i wyczerpujące informacje.
Mama Terapeutka serdecznie poleca profil na Facebook’u psycholog Anny Bochenek: https://www.facebook.com/anna.bochenek.psycholog/?fref=ts
