Oswajanie dziecięcej nieśmiałości

Trudności w nawiązywaniu kontaktów dzieci z innymi są jednymi z częstszych problemów niepokojących rodziców. Dorośli obawiają się, że nieśmiałość ich dzieci może uniemożliwić im edukacyjny i społeczny rozwój, czerpanie przyjemności z czasu spędzonego wśród rówieśników, a w przyszłości skutkować większymi problemami, takimi jak trudności z współpracą, osamotnieniem czy obniżonym poczuciem własnej wartości. Świadomość tych zagrożeń jest niezwykle cenna i stanowi pierwszy krok do wspierania dzieci. Warto bowiem pamiętać, że odpowiednia postawa rodziców przy tego typu trudnościach, potrafi niekiedy czynić cuda. Ważne jest jednak właściwe podejście do tematu, które będzie dla dziecka oparciem w kłopotliwych dla niego momentach.

Od czego zacząć?

Przyczyn nieśmiałości jest wiele i zawsze warto przeanalizować je bardzo indywidualnie. Obok czynników genetycznych dużą rolę odgrywa atmosfera panująca w rodzinie, a przede wszystkim postawy jakie opiekunowie przyjmują wobec swoich pociech. Szczególną uwagę zwraca się na postawę nadopiekuńczości rodziców, która uniemożliwia dziecku swobodne eksplorowanie i testowanie rzeczywistości. Dzieci wychowywane pod parasolem ochronnym często nie mają możliwości uczenia się na własnych błędach, czy też mierzenia się z trudnościami, które uczą je radzenia sobie ze stresem i nieprzyjemnymi emocjami. Zawsze należy pamiętać, że doświadczenie porażki jest jednym z kluczowych elementów na drodze do sukcesu. Dzieci widząc swoje postępy w pokonywaniu trudności zwiększają swoje umiejętności radzenia sobie, a co najważniejsze budują wiarę i pewność siebie.

Wiedząc, że dziecko ma problemy z odnalezieniem się w grupie, obserwuj jego zachowanie  zwracając uwagę na kilka aspektów:

1. Oznaki nieśmiałości – Po czym poznajesz, że dziecko jest nieśmiałe? Jak według Ciebie objawia się nieśmiałość u dziecka?

Dokonanie analizy oznak nieśmiałości jest niezbędnym elementem w wybieraniu odpowiednich metod wsparcia. Co więcej, pozwoli ona również na stwierdzenie, czy rzeczywiście mamy do czynienia z dzieckiem nieśmiałym, czy też indywidualistą, który preferuje przebywanie w pojedynkę.

2. Sytuacje sprzyjające nieśmiałości – Kiedy najczęściej dostrzegasz u dziecka nieśmiałość? Czyja obecność (dzieci/ osób dorosłych; osób znanych / obcych) sprzyja jego nieśmiałości? W jakich sytuacjach (nowych/powtarzających się) dziecko przejawia oznaki nieśmiałości?

Zestawienie sytuacji przyczyniających się do uaktywniania nieśmiałości może być cenną wskazówką w odnajdywaniu przyczyn tych zachowań i będzie stanowić ważny element w doborze odpowiednich oddziaływań.

3. Sposoby radzenia sobie z nieśmiałością – Jak dziecko radzi sobie z nieśmiałością? W czym nieśmiałość przeszkadza dziecku? W jakich sytuacjach bywa mu pomocna? Jak dziecko odnosi się do swojej nieśmiałości (czy zwraca na nią uwagę?/ mówi o niej?)? Jak reaguje kiedy Wy dostrzegacie jego nieśmiałość?

Warto pamiętać, że każde zachowanie czemuś służy. Obserwując, jak dziecko radzi sobie ze swoją nieśmiałością możemy zwrócić uwagę w jakich sytuacjach stanowi ona dla niego problem, a kiedy może mieć charakter funkcjonalny. Przyglądając się temu jaką funkcję nieśmiałość spełnia w życiu dziecka łatwiej określić jej pozytywny lub negatywny wpływ i podjąć odpowiednie kroki, w celu udzielania wsparcia.

Jak wspierać nieśmiałe dzieci?

• Pozwól popełniać błędy! – Życie każdego z nas składa się z sukcesów i porażek. Czasami, aby nauczyć się czegoś i wyciągnąć wnioski na przyszłość musimy podjąć błędne decyzje. Nie odbieraj dziecku możliwości doświadczania takich sytuacji. Sam wiesz, że z biegiem lat życie staje się coraz bardziej zawiłe i skomplikowane. Im szybciej umożliwisz dziecku poznanie uczucia porażki, tym szybciej pozwolisz mu przygotowywać się na przyszłe trudności.
• Inicjuj nowe sytuacje! – Zabierając dzieci w nowe miejsca i pozwalając im uczestniczyć w codziennych czynnościach (uroczystościach rodzinnych, urodzinach ich kolegów i koleżanek, zakupach, wyjazdach itp.) stwarzasz dla nich nowe możliwości sprawdzenia się. Doświadczanie różnorodności sytuacji poszerza ich horyzonty, skłania do podejmowania różnych działań i testowania swoich możliwości.
• Pozwalaj dokonywać wyborów! – Dając dziecku możliwość decydowania w niektórych sytuacjach uczysz go odpowiedzialności i dajesz poczucie niezależności. Dziecko ma poczucie, że jego zdanie jest ważne, co wzbogaca jego pewność siebie.
• Rozmawiaj i wyjaśniaj! – Jeżeli dziecko doświadczyło sytuacji trudnych (np. odrzucenia przez rówieśników, pomyliło się w trakcie wystąpienia publicznego itp.) porozmawiaj z nim o tym. Warto wybrać moment, kiedy emocje już opadną, a dziecko będzie znajdowało się w miejscu w którym czuje się bezpiecznie. Daj dziecku przestrzeń na podzielnie się swoimi odczuciami i wyjaśnij, że emocje jakich doświadczyło były zupełnie naturalne. Odpowiadając na pytania dziecka pozwolisz mu uporać się z trudnościami i przygotować się na podobne sytuacje.
• Nie lituj się nad dzieckiem! – Wyrażanie litości często działa jak zaszczepianie lęku. Dziecko wyczuwa, że sytuacja przed którą stoi może go przerosnąć, co w przypadku nieśmiałych dzieci może zmniejszyć poczucie wiary we własne siły.
• Nie wywieraj presji! – Dzieci od najmłodszych lat dają nam jasno do zrozumienia co lubią, a czego nie. Jeżeli po raz 10 w czasie urodzin babci prosimy aby dziecko zaśpiewało piosenkę z przedszkola, a ono odmawia to odpuść. Nikt z nas nie czerpie przyjemności z robienia czegoś z przymusu.
• Doceniaj umiejętności i wpieraj ich rozwój! – Zwracając uwagę na zasoby własnego dziecka pozwolisz mu poczuć się szczególnym i wartościowym. Dzięki temu dziecko będzie wiedziało, że nawet jeśli nie radzi sobie w jakiejś dziedzinie, to w innej jest naprawdę świetny.
• Zaopatrz dziecko w czerwone elementy stroju lub wyprawki! – Czerwony zawsze dodaje pewności siebie. Pozwala nam poczuć się zauważonym. Jeżeli dziecko nie ma nic przeciwko czerwieni, ubierz je od czasu do czasu w czerwony T-shirt, sweterek, skarpetki lub kup czerwony piórnik lub plecak.
• Pozwól mu radzić sobie samemu! – Skorzystaj z propozycji kogoś z rodziny lub znajomych i wyślij swoje dziecko z wizytą. Zostawiając je same w przyjaznym środowisku dajesz mu możliwość sprawdzenia własnych możliwości, kiedy nie ma Ciebie w pobliżu.
• Współpracuj z nauczycielami! – Jeżeli wiesz, że Twoje dziecko ma obawy np. przed wystąpieniami publicznymi. zasygnalizuj to nauczycielowi. Współpraca w takich sprawach jest niezwykle ważna, dlatego zawsze warto spróbować.
• Jeśli nie masz pewności, zwróć się do specjalisty! – Pamiętaj, że nigdy nie jesteś sam z problemem. Jeżeli nie wiesz, która z metod jest dobra dla dziecka albo nie dostrzegasz żadnych efektów swoich działań, skonsultuj się z pedagogiem lub psychologiem. Taka rozmowa zawsze pozwoli Ci zobaczyć problem z innej perspektywy i może wygenerować nowe pomysły radzenia sobie.

Pomyślności ?

Mama Terapeutka

Zapraszam również na swoją stronę http://mojpsycholog.szczecin.pl/  🙂